HISTORIA „Polonii 1912 Leszno” – piłka nożna
Najstarszy klub sportowy w Lesznie – powstanie i rozwój w pierwszych latach

Początki „Polonii” były bardzo trudne, gdyż powstała w latach niewoli – w zaborze pruskim, gdzie każda próba tworzenia instytucji, organizacji w tym także klubów sportowych narodowo odrębnych spotykała się z ograniczeniami i prześladowaniami ze strony zaborcy w stosunku do patriotycznie nastawionych Polaków.

Inicjatorami powołania w Lesznie w 1912r. polskiego klubu sportowego „Polonia” byli zaangażowani w sprawy sportu czeladnicy i terminatorzy skupieni w Towarzystwie Terminatorów, które działało w Lesznie od 1909r. pod patronatem adwokata Adama Ruszczyńskiego, kupca Józefa Tulczyńskiego i księdza Czesława Starka. Piłka nożna była pierwszą dyscypliną uprawianą w klubie.

Nazwa klubu oraz jego biało-czerwone barwy jednoznacznie wskazywały, że walka o polskość miasta była jednym z głównych celów jego powstania.

Pierwszym prezesem klubu został Marcin Giera a w spotkaniu założycielskim brał udział m.in. przedstawiciel „Warty Poznań” Edmund Szyc. Miało to wpływ na pierwszy herb klubu wzorowany na tym, którym posługiwali się „warciarze” oraz wykorzystaniem zielonych barw.

Przed wybuchem I Wojny Światowej rozgrywano jedynie mecze towarzyskie z lokalnymi niemieckimi rywalami Germania Lissa, Comenius Lissa oraz Manner Turverein Lissa. Pierwszym polskim klubem, z którym rozegrano oficjalne spotkanie był Fervor Kościan.

Wraz z wybuchem wojny rozwój klubu uległ ograniczeniu. Pierwszy prezes Marcin Giera zginął na froncie. W 1914 roku klub zmuszono do zmiany nazwy. Za prezesury Jana Wunscha klub przyjął nazwę Pogoń Leszno i nadal organizował mecze towarzyskie.

Pierwsi poloniści walczyli na wszystkich frontach I wojny a później wielu z ich uczestniczyło w Powstaniu Wielkopolskim. W słynnej Bitwie pod Wiatrakami niedaleko Osiecznej walczyli piłkarze Polonii: Bronisław Grochowiak, Jan Musielak, Józef Rychter, Władysław Neymenn, Franciszek Bryze i inni. Powrót Leszna do macierzy w roku 1920 to także ich zasługa.

Po wojnie losy klubu nie są jest do końca jasna. Prawdopodobnie przez jakiś czas funkcjonowała jednocześnie Polonia oraz Pogoń i oba odwoływały się do 1912 jako roku swego powstania. Ostatecznie na mapie polskiej piłki przetrwała Polonia.

Lata 20-te i 30-te – jako czołowy klub piłkarski w Wielkopolsce

W okresie międzywojnia Polonia 1912 Leszno obok TG „Sokół” miała największy wpływ na rozwój sportu w mieście.
W w 1922 na 10-lecie klubu oddano do użytku pierwsze profesjonalne boisko piłkarskie, które znajdowało się przy Alejach Komeniusza. Z boiska tego korzystano przez blisko 10 lat. Po wypowiedzeniu dzierżawy Polonia wynajmowała boisko od lokalnego rywala TG „Sokół” a następnie w 1932 przy szosie strzyżewickiej ówczesny prezes A. Bałdowski wykupił teren, na którym powstało boisko piłkarskie Polonii.

Do roku 1921 piłkarze Polonii rozgrywali spotkania towarzyskie z drużynami z Kościana, Rawicza, Poznania czy Wolsztyna. W 1921r. W końcu drużynę zgłoszono do rozgrywek Podokręgu Leszczyńskiego POZPN. W konfrontacji z Fervorem Kościan oraz Unitasem Wolsztyn zwycięsko wyszła Polonia i awansowała do wojewódzkiej „B” klasy.

W latach 20-tych w Lesznie funkcjonowały poza Polonia także drużyny piłkarskie Sokoła, Pogoni, Jutrzenki oraz Unionu Leszno.

W roku 1930 Polonia Leszno osiąga spory sukces zwyciężając rozgrywki klasy „B” i awansuje do najwyższego szczebla rozgrywek wojewódzkich czyli klasy „A”. Tam obok lokalnego rywala „Sokoła” w roku 1931 zmierzyli się m.in. z drużynami z Poznania Legią, Wartą(b), Olimpią, HCP oraz drużynami z Gniezna i Ostrowa. Ostatecznie Polonia zajęła 7 miejsce i utrzymała się w prestiżowych rozgrywkach. Na tym poziomie rozgrywkowym biało-czerwoni grali aż do wybuchu II wojny światowej. Największy sukces przypadł na sezon 1934 kiedy to Polonia zajęła 3 miejsce w lidze zdobywając tym samym brązowe medale rozgrywek.

Oto jak wyglądało to w poszczególnych latach
klasa „A” POZPN
1931r. – 7 miejsce
1932r. – 5 miejsce
1933r. – 8 miejsce
1934r. – 3 miejsce
34/35r. – 7 miejsce
35/36r. – 6 miejsce

liga okręgowa POZPN (zmiana nazwy rozgrywek)
36/37r. – 4 miejsce
37/38r. – 4 miejsce
38/39r. – 4 miejsce

Warto wspomnieć także, że w okresie międzywojnia Polonia rozgrywała liczne spotkania towarzyskie w tym z niemieckimi klubami ze Wschowy, Głogowa czy Wrocławia. Rozgrywano także mecze z klubami polonijnymi z terenu Niemiec.

Jak można zauważyć w latach 30-tych Polonia należała do czołowych klubów Wielkopolski ustępując jedynie najmocniejszym drużynom z Poznania z najlepszym ówczesnym klubem czyli Wartą.

Wybuch II Wojny Światowej przerwał działalność klubu. Wielu sportowców oraz działaczy poległo na frontach walk oraz w miejscach kaźni. Straty ludzkie oraz materialne były ogromne.

Odbudowa klubu i funkcjonowanie w okresie PRL

Po zakończeniu wojny w 1945r. działacze i członkowie klubu podjęli na nowo działalność sportową. Mimo trudnych warunków społeczno – politycznych i gospodarczych dzięki ogromnemu zaangażowaniu członków, szkoleniowców i działaczy potencjał klubu został odbudowany.

W roku 1947 doszło do połączenia z klubem kolejowym. KKS Polonia Leszno obchodził wówczas 35-lecie działalności. Na krótko pojawił się nowy herb z barwami niebiesko-biało-czerwonymi a piłkarze Polonii zagrali mecz towarzyski z renomowaną ekipą Ruchu Hajduki Wielkie Chorzów.

W 1948r. KKS „Polonia – 1912” wszedł oficjalnie w branżowe struktury zrzeszeniowe Zrzeszenia Sportowego „Kolejarz” i pod tą nazwą występował do roku 1956. To wówczas nastąpił najlepszy okres dla piłki nożnej w historii naszego miasta.

W 1951r. Polonia przejęła po rozwiązanym klubie Gwardia boisko przy szosie strzyżewickiej, które w kolejnych latach zostało rozbudowane i uporządkowane.

W drodze na piłkarskie szczyty – Polonia w II lidze
Po II wojnie Polonia w 1946r. przystąpiła do rozgrywek „A” klasy gdzie w swojej grupie zajęła 3 miejsce ulegając Warcie Poznań oraz Admierze Poznań.

W sezonie 1947 Polonia również należał do udany natomiast w sezon 1948/49 pokazał, że drużyna z Leszna znów będzie się liczyć w Wielkopolskim futbolu. Po wygraniu swojej grupy i pokonaniu w barażu KS Luboń Polonia przystąpiła do walki o wejście do II ligi. Tym razem rywale z Gdyni oraz Bydgoszczy okazali się jeszcze za silni i piłkarze z Leszna musieli obejść się smakiem. Podobnie było w sezonie 1949/50. Ale zgodnie z powiedzeniem, że do trzech razy sztuka upragniony awans poloniści zdobyli w roku 1951. Po wygraniu „A” klasy i pokonaniu rywali Gwardii Kalisz i Stali Poznań przystąpiono do rozgrywek barażowych. W ostatecznej tabeli Polonia zdobyła tyle samo punktów co Stal Gdańsk i 21 października 1951 roku rozegrano mecz dodatkowy. Odbył się on na neutralnym terenie w Toruniu. Polonia (Kolejarz) pokonała gdańszczan 4:1 i osiągnęła wielki sukces awansując do II ligi.

Pobyt w szeregach drugoligowców trwał dwa sezony.
1952r. – 3 miejsce grupa A
1953r. – 12 miejsce (spadek)

Po świetnej grze w roku 1954 i wygranym meczu z Karpatami Krosno w stosunku 3:1 Polonia powróciła na zaplecze piłkarskiej elity. Trenerem zespołu był wówczas słynny Henryk Czapczyk (wieloletni piłkarz Warty Poznań i Lecha Poznań).

II liga w roku 1955 była jednak zdecydowanie mocniejsza niż ta z początku lat 50-tych. Grało w niej zaledwie 14 drużyn. W tak silnej stawce nie zdołano sprawić niespodzianki i Polonia (Kolejarz) znów zanotowała spadek zajmując 13 miejsce. Przyczyn niepowodzenia upatrywano m.in. w odejściu trenera Czapczyka. Warto zaznaczyć, że tuż przed zakończeniem rozgrywek klub powrócił do nazwy Polonia.

„Złoty okres” w historii klubu to także osiągnięcie 1/8 Pucharu Polski w sezonie 53/54 gdzie Polonia (Kolejarz) odpadła z późniejszym triumfatorem tych rozgrywek, naszpikowaną reprezentantami Polski Gwardią Warszawa. W tym samym czasie dumą napawała wygrana 2:1 w towarzyskim spotkaniu z Mistrzem Polski Ruchem Chorzów rozegranym z okazji otwarcia stadionu Unii Leszno w 1954 roku.

Kolejne lata to całkiem dobre występy na trzecim froncie czyli ówczesnej lidze okręgowej tj.
1956r. – 2 miejsce
1957r. – 7 miejsce
1958r. – 2 miejsce
1959r. – 4 miejsce
1960r. – 8 miejsce
1961r. – 4 miejsce
1962r.
1963r. – 12 miejsce

Lata 60-te i 70-te
Kolejne lata to gra w klasie A stanowiącej czwarty poziom rozgrywkowy. Powrót do ligi okręgowej nastąpił w sezonie 1970/71. W roku 1972 do drużyny Polonii dołączyli piłkarze zlikwidowanej sekcji futbolowej Unii Leszno.

W 1974r. klub ponownie zmienił nazwę – tym razem na Międzyzakładowy Kolejowy Klub Sportowy „Polonia –1912” (MKKS).Zmiana ta spowodowała rozszerzenie wsparcia społeczności lokalnej dla działalności klubu w tym także wsparcia materialnego, jednak pomimo to stale zwiększające się wydatki na bieżącą działalność klubu nadal wyprzedzały dochody.

Druga połowa lat 70-tych to udział w rozgrywkach ligi okręgowej (III poziom). W sezonie 1977/78 Polonia występowała w III lidze gr. VI i po zajęciu 11 miejsca zanotowała spadek do klasy okręgowej. Kolejne lata to starania o powrót na trzecioligowe boiska. Zostały one zwieńczone sukcesem dopiero w sezonie 1980/81 kiedy po wygraniu okręgu leszczyńsko-zielonogórskiego Polonia zwyciężyła baraż z Lechem II Poznań.

Powrót do świetności

Początek lat 80-tych to znów świetny czas dla piłkarzy Polonii Leszno. W pierwszym sezonie po awansie 81/82 drużyna zajęła świetne 3 miejsce. Do awansu do II ligi było całkiem blisko. Warto dodać, że ówczesna III liga składała się z 4 grup w skali kraju.

Wyniki w poszczególnych sezonach III ligi
1981/82 – 3 miejsce
1982/83 – 3 miejsce
1983/84 – 9 miejsce
1984/85 – 13 miejsce (spadek)
1987/88 – 14 miejsce (spadek)

Okres przemian w Polsce i kryzysowe lata 90
Okres przełomu lat 80/90 i związane z tym zmiany polityczno-społeczne to jeden z gorszych okresów dla piłkarzy w historii klubu. Po kilkuletniej grze na szczeblu ligi międzyokręgowej (Leszno-Legnica-Zielona Góra) drużyna spadła do ligi okręgowej leszczyńskiej by w roku 1994 znów powrócić na szczebel ligi międzyokręgowej. Kryzys osiągnął swój szczyt w sezonie 2000/01 kiedy drużyna została wycofana z rozgrywek. Rozpoczął się powolny proces odbudowy leszczyńskiego futbolu. Dopiero w sezonie 2007/08 Polonia awansowała do ówczesnej IV ligi a po reformie ligowej od roku 2009 w rozgrywkach III ligowych.

Wyniki w III lidze
2009/10 – 11 miejsce
2010/11 – 13 miejsce
2011/12 – 12 miejsce
2012/13 – 12 miejsce
2013/14 – 12 miejsce (spadek do IV ligi reorganizacja rozgrywek)
Wyniki w IV lidze
2014/15 – 3 miejsce grupa południowa
2015/16 – 5 miejsce grupa południowa

Na przełomie roku 2016 i 2017 doszło do zmiany organizacyjnej poprzez wydzielenie z wielosekcyjnego klubu sekcji piłki nożnej i utworzenie Klubu Piłkarskiego Polonia 1912 Leszno, który jest prawnym kontynuatorem dotychczasowych praw i obowiązków.

W skład pierwszego zarządu weszli Piotr Organista – prezes oraz Jakub Pujanek oraz Arkadiusz Ciesielski jako wiceprezesi klubu.

Nowy klub przystąpił do rozgrywek IV ligi wielkopolskiej
2016/17 – 7 miejsce grupa południowa
2017/18 – 7 miejsce grupa południowa (awans do IV ligi wielkopolskiej)
2018/19 – 11 miejsce
2019/20 – 7 miejsce